ساختار سني و جنسي جمعيت
 
در سالهاي اخير در سراسر کشور ساختار سني و جنسي ، به ويژه در شهرها ، دچار تحول و تغييرات فراوان شده است . زيرا به علت کاهش مواليد که نتيجه کمتر شدن ازدواج و کاهش تعداد فرزندان در خانوارهاي شهري است. هرم سني جمعيت که نمايش ساختار سني و جنسي جمعيت است ، دگرگون شده است . آثار اين پديده در سهم درصدي جمعيت آشکار است . گروه سني کمتر از پنج ساله که شامل متولدين دوره پنج ساله قبل از سرشماري است ، در شهر قزوين که در سال 1365 معادل 5/17 درصد از جمعيت را شامل مي شد. در سال 1375 معادل 6/9 در صد از کل جمعيت شهر را تشکيل مي دهند .
اين پديده به علت دير ازدواج کردن جوانان و يا به عبارت ديگر بالا رفتن سن ازدواج ، ايجاد فاصله در بين تولد فرزندان و کاهش متوسط فرزندان هر خانوار است . در حقيقت اکثريت خانوار ها ، به ويژه زوجين جوان که سواد و آگاهي بيشتري نسبت به نسل هاي قبلي دارند با اجراي برنامه هاي تنظيم خانواده ، تعداد افراد خانوار خود را کاهش داده اند . تورم و گراني هزينه هاي زندگي نيز به عنوان يک عامل اقتصادي در کنار عامل جمعيت شناسي در اين پد يده اثرگذار بوده است.
جدول 4-331 و جدول 5-331 که از گزارش سر شماري هاي عمومي سال هاي 1365 و 1375 شهر قزوين نقل مي شود، تغييرات ياد شده را نمايان مي سازد :
 

گروه هاي

سني

مرد و زن

مرد

زن

نسبت

جنسي

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

درصد

 4-0

27826

9.6

14331

9.6

13495

9.6

106.2

 9 -5

41120

14.1

21030

14.0

20090

14.2

104.7

14-10

45957

15.8

23562

15.7

22395

15.9

105.2

19-15

34584

11.9

18006

12.0

16578

11.7

108.6

24-20

25232

8.7

12271

8.2

12961

9.2

94.7

29-25

24143

8.3

12177

8.1

11966

8.5

101.8

34-30

21681

7.4

11065

7.4

10616

7.5

104.2

39-35

19094

6.6

9816

6.5

9278

6.6

105.8

44-40

14151

4.9

7542

5.0

6609

4.7

114.1

49-45

9841

3.4

5248

3.5

4593

3.3

114.3

54-50

7284

2.5

3991

2.7

3293

2.3

121.2

59-55

5529

1.9

3032

2.0

2497

1.8

121.4

64-60

5421

1.9

3013

2.0

2408

1.7

125.1

69-65

3514

1.2

1860

1.2

1654

1.2

112.5

70-74

2975

1.0

1583

1.1

1392

1.0

113.7

75+

2765

0.9

1383

0.9

1382

1.0

100.1
 
جدول 5-331 تغييرات شاخص نسبت جنسي را بر پايه گزارش سرشماري در گروه هاي سني براي اين شهر در سال 1375 نشان مي دهد
براي ساختار جنسي جمعيت از شاخص نسبت جنسي استفــاده مي شود. اين شــاخص نشان مي دهد که به ازاي 100 نفر زن ، در هر گروه سني ، چند مرد وجود دارد. نسبت جنسي در کل شهر قزوين برابر2/106 است. ولي اين شاخص در برخي گروه هاي سني مياني به ويژه 20-24 ساله كاسته شده و به 7/94و در گروه هاي سني 25-29 به 8/101 رسيده است که نتيجه مهـــاجرت مـردان جوان از اين شهــر براي ادامه تحصيلات و يا بدنبال کسب و کار مي باشد .